ŁALFABET – z 50-tką na karku

W dużej Łejerni stoi dziwna drewniana, dwuosobowa, szkolna ławka. W takiej historycznej ławce, z dziurką na kałamarz z atramentem i dwoma rowkami na obsadki z piórami, siedziałem w latach piędziesiątych XX wieku. Byłem uczniem szkoły podstawowej w Nowej Soli. (Jerzy Hamerski)

Co to są te ŁEJERY? Podejdźmy do sprawy naukowo. Oto wypowiedź na temat tego tajemniczego słowa językoznawcy, profesora Tadeusza Zgółki: „Jest takie poznańskie zawołanie, wyrażające pozytywne raczej zaskoczenie, radość z czegoś, czego mogło nie być, co zdarzyło się mimo zagrożeń, to jest to słynne „łejery!”, które posłużyło za nazwę zespołu, szkoły, grupy, która tak właśnie się nazwała i taka właśnie jest”.

Wanda Chotomska poetycko definiuje co to są Łejery, a maestro Mariusz Matuszewski uskrzydla je muzycznie.

MAŁA KONSTYTUCJA REPUBLIKI ŁEJERSKIEJ – preambuła

W roku 1996 zakończyliśmy prace nad Małą Konstytucją Republiki Łejerskiej, wzorowaną na Konstytucji RP, w której brali czynny udział nasi uczniowie. Tworzywem do jej stworzenia były 5 letnie doświadczenia pracy Łejerskiej Szkoły.  Ostateczna wersja PREAMBUŁY wyszła spod pióra pisarki Małgorzaty Musierowicz, mamy Łejerskiej.

• My Uczniowie

Chcemy, aby szkoła dobrze przygotowała naszych uczniów do życia w świecie dorosłych, by była dla nich drugim domem, bezpiecznym i przyjaznym. 

Chcemy, aby dzieci uczyły się po to, by wiedzieć, umieć, by zdobywać kompetencje do pracy wykonywanej z radością. 

Chcemy tak wychować naszych uczniów, by byli wrażliwi na drugiego człowieka, na sztukę i przyrodę, by znali i lubili siebie, radzili sobie ze sobą i ze światem, by dążyli do własnego rozwoju, byli mądrzy, samodzielni i odważni.

Chcemy, by w szkole uczniowie nauczyli się cenić wiedzę i poznali sposoby jej zdobywania. Chcemy, by umieli się uczyć. 

Szkoła ma pomóc w wychowaniu mądrych i dobrych ludzi – optymistycznych, śmiałych, tolerancyjnych i pełnych twórczej energii oraz dobrej woli, słowem – ludzi wolnych.

• My Nauczyciele

Chcemy tworzyć szkołę bezpieczną dla nauczycieli, w której uczniowie nie boją się ich, a oni – nie  boją się uczniów i rodziców; szkołę mądrą, która stwarza możliwości rozwoju także dla nauczycieli. 

Chcemy, by było to miejsce dla mądrych, twórczych nauczycieli, szkolnych entuzjastów, w pełni zaangażowanych w ideę szkoły; nauczycieli uczących się, biorących odpowiedzialność za swój ciągły rozwój, wnoszących nowe rozwiązania dydaktycf zne, wychowawcze i artystyczne.

• My Rodzice

Chcemy, żeby szkoła była miejscem szeroko otwartym dla twórczych rodziców, którzy identyfikują się ze szkołą, z teatrem, mają potrzebę działania na rzecz dzieci i nauczycieli, ale przyjmujących koncepcję szkoły wypracowaną przez jej autorów, z możliwością twórczego włączania się w nowe rozwiązania.

W sferze oddziaływań wychowawczych stawiamy na ścisłą współpracę z rodzicami, której zawsze przyświeca jeden nadrzędny i niezmienny cel: dobro uczniów. 

Trochę nam smutno, gdy łejerczyki, dorastając, chcą porzucić „Naszego konika” jak zabawkę, mówiąc: „…a, to taka dziecinna piosenka….“

Są trzy powody, dla których z naszym konikiem nie powinniśmy się rozstawać.

Pierwszy – historyczny, sięgający roku 1983. Wtedy bowiem Wanda Chotomska napisała tekst, który wyfrunął z jej stajni pegazów, uskrzydlony muzycznie przez Teresę Niewiarowską. Mieliśmy go już w uchu i myślach. Dzięki Zbigniewowi Pilarczykowi ujrzeliśmy go wreszcie oczyma. Przygalopował piękny, rozbrykany, wesoły, zielony, białoskrzydły…z fantazją Od 40 lat jest szyldem i bardzo ważną piosenką programową Łejerów.

Powód drugi – jego sława. Zaraz po narodzinach zasłynął w całej Polsce dzięki łejerskim występom w TVP1 w programie „Magazyn Harcerzy „Krąg” i gazecie „Świat Młodych”, która ogłosiła go patronem wielu artystycznych gromad. Od wielu lat zachwycają się nim liczne rzesze nauczycieli i studentów z całej Polski, z którymi, wspólnie z Elą – prowadziliśmy zajęcia.

Powód trzeci – jego uniwersalizm wiekowy. Wanda Chotomska pisała „Naszego konika” w czasie szczególnym, w okresie stanu wojennego w Polsce. Gdy się wczytać z uwagą w treść piosenki, to z pewnością wyłapiecie wiele aluzji, które odnosiły się do zniewolonej ojczyzny. Tak więc jest to piosenka dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Przekonaliśmy się o tym na I Zjeździe Absolwentów naszej szkoły. „Nasz konik” zabrzmiał donośnie, dumnie i radośnie.

Są w Poznaniu dwa pegazy: ten najsławniejszy na dachu Teatru Wielkiego i ten nasz na dachu „Holenderki”.

Jak się śpiewa tę piosenkę? Tak… i tak!

Filmem z I Zjazdu Absolwentów w maju 2023 podzieliła się Iga Wrzeszcz. Dziękujemy!

KOLĘDA DOMOWA czyli Łejerskie Pastorałki

„…Ta kolęda od opłatka się zaczyna,
bo opłatkiem zawsze dzieli się rodzina.
Od opłatka i od życzeń naszej mamy,
od tych słów nad opłatkiem wyszeptanych…”

Wanda Chotomska

„Kolędy domowe” zadomowiły się u nas od dawna i zrobiły furorę. Jesienią 1986 dotarła do mnie paczka-prezent od Wandy Chotomskiej i Teresy Niewiarowskiej z Warszawy. Paczka pełna poezji i muzyki. pachnąca choinką, grzybami, rybami, kluskami z makiem i innymi świątecznymi smakołykami. Zimą 1988 roku, na deskach Teatru Nowego w Poznaniu odbywa się premiera „Kolędy domowej” w wykonaniu „Starych Łejerów”. Słynną kwestię: „Matko Boża! Chcą mi w niebie zrobić pożar…” wygłasza z drabiny 6-letni wówczas Jędrek H. Na początku 1989 roku odbywa się w Poznaniu Ogólnopolskie Forum Teatrów Szkolnych. Startujemy z naszymi kolędami zdobywając najwyższe trofeum: „Złotą Maskę”

Na Boże Narodzenie  1990 roku „Kolęda domowa” pojawia się w telewizorach całej Polski w znakomitej aranżacji Mariusza Matuszewskiego. W 1991 roku „Kolędy” odbywają pierwszą podróż zagraniczną do Holandii.  W 1993 roku pojawia się na telewizyjnych ekranach w całej Polsce druga realizacja pt: „Kolęda przyszła pod dach”. W 1994 roku odbywamy tourne’e do Francji. Kolędujemy w okolicach Lille i w Paryżu. W 1995  roku po bejmy (buduje się szkoła) wyjeżdżamy do Weimaru, Mierlo i Hannoveru, a potem każdego roku na Gwiazdkę kolędujemy u nas.

W dużej Łejerni stoi przez cały rok duża, zabytkowa szafa. Raz w roku szafa wędruje do teatru, jako główny element scenograficzny „Pastorałek”, kultowego
widowiska Łejerów. Szafa przywędrowała do nas z poznańskiej TVP, w której nagrywaliśmy w 1990 roku, dla programu TVP2 „Kolędę domową”. Raz w roku
grudniową porą szafa wędruje na scenę i staje się stajenką betlejemską, by tradycji łejerskiej stało się zadość, a kolejna klasa trzecia zaprezentowała swoją wersję
„Pastorałek”. (JH)

SZKOŁA Z DUSZĄ z „Piosenką” w roli głównej

We wrześniu 1990 roku, niesieni falą wielkich przemian w naszym kraju, postanowiliśmy z Elą założyć szkołę naszych marzeń, taką, jakiej nam w dzieciństwie zabrakło. Tak powstała teatralna zerówka, czyli zalążek Szkoły Podstawowej „U Łejerów”, zwanej przez nas „SPUŁĄ”, dzieci, nauczycieli i rodziców. Od początku odgrywała jedną z głównych ról w życiu szkółki. Jej hymnem został „Nasz konik”, którego otrzymaliśmy w spadku po „Starych Łejerach”, jak zwykliśmy nazywać naszych „przodków” z harcerskiego i pozaszkolnego „Teatru Łejery”. Ale od samych narodzin szkoły powstawały też własne piosenki, głównie dzięki pracy nadwornych artystów – poetki Wandy Chotomskiej i kompozytora Mariusza Matuszewskiego. Gdy pisaliśmy z Elą zręby koncepcji szkoły, za jedną z ważniejszych form przekazywania treści programowych dzieciom, nauczycielom i rodzicom uznaliśmy piosenki, które wyrażały idee łejerskiej pedagogiki.

Nasze pomysły wychowawcze ubierała w poezję Wanda Chotomska, autorka takich poetyckich haseł: „Nie trzeba nam wędzidła, fantazjo rozwiń skrzydła!”; „Wyłącz telewizor – włącz się sam!”, „Łejery, Łejery, przeskoczą przez wszystkie bariery! Na skrzydłach pofruną jak ptak i smutkom zagrają na nosie – o tak!” „Don Kichot miał pecha, pobity odjechał, bo przegrał swą grę – Don Kichot z La Manczy nie wiedział, z czym walczyć, a Łejer od dziecka to wie. Cha, Cha, Che, Che, z wiatrakiem nie walczy – o nie!”. W rodzinny nastrój od lat wprowadza nas piosenka Jarosława Lisieckiego„U Łejerów jak w rodzinie”, a do nauki motywuje nas Emilia Waśniowska w tekście zaczynającym się od słów: „Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci”. Magię teatru wywołuje Joanna Kulmowa: „Teatr jest po to, żeby wszystko było inne niż dotąd i żeby iść do domu w zamyśleniu, w zachwycie i już zawsze w misce księżyc widzieć”. Gdy chcemy uciec od problemów dnia, skupić się, rozmarzyć, powędrować w głąb siebie, z pomocą znów przychodzi Wanda Chotomska, która zaprasza do nas pana Mozarta: „I tak nam dobrze, tak nam ciepło, tak nam jasno. W muzycznym niebie tyle blasku, tyle gwiazd, że nawet wtedy, kiedy świece już pogasną, ten blask zostaje w nas”. W czasie smutku do akcji wkracza Joanna Papuzińska, przedstawiając „Rozwesołka”, „który jest niewielki, oczy ma jak dwie kropelki, a czuprynę w kształcie szczotki, ale jest naprawdę słodki. I powiedzieć można z dumą, że ma zawsze dobry humor”.

W 2003 roku, z okazji 750-lecia powstania Poznania nagraliśmy płytę: „Łejery! Poznańmy się!”. Są na niej piosenki autorów: Wandy Chotomskiej, Emilii Waśniowskiej, Juliusza Kubla i Grzegorza Tomczaka z kompozycjami Mariusza Matuszewskiego („Bimba jedzie”, „Poznańskie koziołki”, „Pyry z ogniska”, „A w niedzielę po kościele”, „Gwiazdorek”, „Słowiki Poznańskie”, „Piotr i Paweł”, „Bamberka”, „Stary Marych”, „Kolejorz”, „Poznańskie Tango”).

Odrębny styl prezentują piosenki, w których zajęliśmy się problemami dzieci w świecie dorosłych. Wywodzą się one z dwóch widowisk: „Dzieci też mają głos” oraz „Masz prawo do swych praw”.

Od kilku lat naszym nadwornym pisarzem jest Marcin Przewoźniak, autor książki o Łejerach „Trzy przystanki do teatru” i słuchowiska o tym samym tytule. Jest on też twórcą kilku ważnych piosenek łejerskich: „Piosenka małego patrioty”, „Mam prawo być inny”, „Wirusowy areszt domowy”, „A co będzie”, „Szanujmy się”, czy ostatnio napisana piosenka z okazji 10-lecia „Sceny Wspólnej” pt. „Łejery! Teatr! 10 lat!”

Dwa lata przed założeniem Teatralnej Zerówki Łejerów (1988) w Łejerni w MDK nr 2 pojawił się tron dla „Króla malowanego”, spektaklu granego przez „Stare Łejery”.
Przedtem był elementem scenograficznym spektaklu „Judasz z Kariothu” z tytułową rolą Janusza Michałowskiego w reżyserii Izabelli Cywińskiej. Łejery były wtedy z Teatrem Nowym za pan brat. Wiele premier w teatrze odbywało się z udziałem Łejerów, pointujących zabawnymi etiudkami treści spektaklu. Teatr Nowy, jego rekwizytornie, kostiumy, elementy scenograficzne stały przed nami otworem. Tak więc w uznaniu zasług Izabella Cywińska podarowała nam słynny tron, który w łejerskiej szkole jest najważniejszym meblem. Zasiadać na nim mogą jubilaci, solenizanci i ważne osobistości goszczące w Łejerach.

Ukulelove Łejery to zespół, który powstał w 2016 roku w dość nietypowych okolicznościach.

Deszczowe lato skłoniło mnie, aby kupić ukulele i nauczyć się grać kilku piosenek. Po powrocie z wakacji podzieliłam się tymi piosenkami ze swoimi uczniami i wtedy rozpętała się w szkole prawdziwa choroba zakaźna, którą jeden z uczniów nazwał „ukulelozą”. Po dwóch miesiącach zespół liczył 20 osób, a po roku 70! Ach, i żeby było jasne, to nie ja dzieci, ale dzieci mnie namówiły do założenia zespołu.

Obecnie Ukulelove Łejery składają się z trzech grup o różnym poziomie zaawansowania i podobno jesteśmy największym dziecięcym zespołem ukulelowym w Polsce!

W maju 2017 roku Ukulelove Łejery zagrały wspólnie z PPNOU (Pierwszą Poznańską Niesymfoniczną Orkiestrą Ukulele) koncert charytatywny dla Syrii. Tak rozpoczęła się wieloletnia przyjaźń z zespołem PPNOU – organizatorami międzynarodowego festiwalu Cały Poznań Ukulele. Zespół zagrał już kilkadziesiąt koncertów. W szkole zwykle towarzyszy ważniejszym uroczystościom, spotkaniom świątecznym, noworocznym oraz obchodom Międzynarodowego Dnia Muzyki. Przy dźwiękach ukulele świętujemy często pierwszy dzień wiosny, Święto Flagi, dzień rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego. Gramy podczas festynów integrujących społeczność lokalną, a także, gdy cieszymy się z otwarcia filii Łejerów w Ulyankulu w Tanzanii.

Ważnym wydarzeniem dla zespołu było zaproszenie nas przez Centrum Sztuki Dziecka do wzięcia udziału w koncercie galowym 35 Międzynarodowego Festiwalu Filmów Młodego Widza „Ale Kino”. Przypomnieliśmy wtedy piosenkę z repertuaru Łejerów pt. „Czekamy na filmy”.

Z okazji 100 rocznicy odzyskania niepodległości odwiedziliśmy dom kompozytora – Feliksa Nowowiejskiego i wspólnie z jego wnuczką, panią Bogną Nowowiejską, zagraliśmy i zaśpiewaliśmy „Rotę”.

Zagraliśmy również koncert piosenek The Beatles z zespołem Żuki Rock &Roll Band, a podczas festiwalu Cały Poznań Ukulele.

Wśród wielu koncertów szczególne miejsce w naszych sercach mają te, które skierowane są do osób potrzebujących, stąd nasz udział w licznych akcjach charytatywnych. Graliśmy u naszych przyjaciół w Specjalnej Szkole Społecznej „Zakątek”, a także w koncercie charytatywnym „Razem ku nadziei”, z którego dochód przeznaczony był na leczenie chłopców z chorobą nowotworową. Zagraliśmy koncert z okazji Dnia Dziecka w Ortopedyczno Rehabilitacyjnym Szpitalu Klinicznym im. W. Degi, wspieraliśmy nasza grą Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy oraz Hospicjum Palium. Wartość wychowawcza tych koncertów jest nie do przecenienia. W repertuarze zespołu, oprócz wspomnianych utworów The Beatles, są również standardy jazzowe, muzyka ludowa i rozrywkowa z różnych stron świata. Do najbardziej egzotycznych należą nasze piosenki, które wykonujemy w języku islandzkim i suahili.

Ogromnie ważne w naszej wspólnej muzycznej wędrówce jest zaangażowanie rodziców. Jesteśmy bardzo wdzięczni za pomoc w organizacji koncertów, zaproszenia, inspiracje, miłe słowa i gesty. Nie ma lepszej publiczności niż rodziny łejerskie! Cieszy nas obecność rodziców zarówno na widowni, jak i na scenie. Nie sposób pominąć również absolwentów, którzy zarażeni radością wspólnego muzykowania wracają i dołączają do naszych koncertów. Ukulele najbardziej rozpowszechniło się na Hawajach i w języku hawajskim znaczy „skacząca pchła”. Nazwa jest tu nie bez znaczenia, bo w naszym łejerskim muzycznym życiu ta pchła namieszała, no przynajmniej jak Pchła Szachrajka.

Od rozpoczęcia „ukulelozy” w Łejerach minęło już kilka lat, a mnie się wciąż wydaje nieprawdopodobne, że ten maleńki instrument rozpoczął tak wielkie muzyczne szaleństwo. Nawet pandemię łatwiej było znieść, gdy po drugiej stronie, na monitorze komputera widziałam kilkadziesiąt uśmiechniętych, malutkich główek z ukulele gotowymi do gry. Cieszę się, że dzięki Ukulelovym Łejerom mogę wciąż uczyć się czegoś nowego i przeżywać wspólnie z dziećmi wspaniałą przygodę. Usłyszałam kiedyś od jednej z mam: ”Druhno, kiedyś moja córka zasypiała z maskotką, a teraz zasypia z ukulele i w środku nocy muszę wyciągać jej spod głowy.” Pielęgnuję takie słowa jak największy skarb.

(Sylwiana Firin – Gramowska, czyli tak zwana druhna Sylwiana)

WYŁĄCZ TELEWIZOR! WYŁĄCZ KOMÓRKĘ! WŁĄCZ TE SZARE!

Gdy z Elą zakładaliśmy naszą szkółkę 31 lat temu o komórce nikt nie wiedział. Wtedy ludzie namiętnie oglądali telewizję, Anegdota głosiła, że po wstaniu z łóżka najpierw chwytano za pilota, a potem dopiero dokonywano innych czynności porannych.

Czesi mówili, że to „bamboszowa kultura”.

Żeby wyciągnąć dzieci sprzed telewizorów wymyśliliśmy akcję pt: „Wyłącz telewizor, włącz się sam”. Poprosiliśmy Wandę Chotowską o piosenkę familijną pod takim tytułem. Wanda Poezja Chotomska szybko przesłała nam tekst, a Mariusz Maestro Matuszewski napisał muzykę. Zaś ja z Elą napisaliśmy scenariusz i wyreżyserowaliśmy teledysk pt: „Wyłącz telewizor”, który TVP zrealizowała go m.in. w domu Państwa Kecków – Łejerskich na ulicy Gromadzkiej. I tak od 1992 roku, na każdym obozie łejerskim, zawieszamy na telewizorze kartkę „ Wyłącz telewizor, Włącz się sam”. Najpierw są bunty, ale o dziwo, argument, że lepiej posłuchać ćwierkania ptaków i żywej muzyki trafia do małolatów. Telewizja Polska – (Redakcja Dziecięca – taka była kiedyś) zaproponowała mi realizację 4 odcinków na cztery pory roku, pod takim właśnie tytułem „Wyłącz telewizor”.

Wybitna Poetka, Dama poezji dla dzieci. Dama Orderu Uśmiechu. Najbardziej zapoznaniona warszawianka. Autorka wielu piosenek dla Łejerów, m.in. „Nasze klucze”, „Nasz konik”, „Łejery”, „Szkoła pod wiatrakiem”, „Chodzimy do budy”, „Nie płacz mała”, „Pyry z ogniska”, „Teatr”, „Łejery! Bimba jedzie”, „Poznańskie koziołki” „Kołysanka w piżamie”, „Kolędy domowe”… Treści wielu piosenek są poetycką pointą koncepcji pedagogicznej Łejerów.

Tak Wanda Poezja Chotomska napisała o naszej przyjaźni:

Łejery są moje, a ja jestem ich. Moje, bo od lat łączą je z nimi niemal rodzinne więzy – wspólne wyjazdy, jak na przykład czas spędzony w Załęczu bądź w Łutowcu. Te wyjazdy to były wielokrotnie prawdziwe „odwiedziny u rodziny”, kiedy to cały zespół Łejerów gościł w moim warszawskim mieszkaniu w „Teatrze na jedenastym piętrze” i prezentował swój teatralny repertuar. To były także liczne spotkania w Poznaniu. Po których zyskałam ksywę „najbardziej zapoznanionej warszawianki”. Spotkania w łejerskiej szkole, która po czterech latach ciasnego istnienia przekształciła się w pełnoklasową szkołę, zdobywając za darmo funkcjonalne pawilony składanej szkoły, przywiezione aż z Holandii w częściach tirami do Poznania i ulokowane przez miasto w pięknym parku na Cytadeli, złożone w zgrabną całość świetnie funkcjonującą do dziś. Łejery są moje, a ja jestem ich, bo w moim rankingu na najlepszą placówkę oświatowo-wychowawczą zasługują na najwyższą ocenę. Nie znam też drugiej szkoły, która by tak mądrze współpracowała z rodzicami uczniów. I takich rodziców jak Łejerscy.

Oni nawet księżyc w szkole potrafili wyczarować. Naprawdę tak było – kiedyś na wieczornym przedstawieniu prezentowanym w szkolnym ogrodzie zabrało do inscenizacji księżyca. Prawdziwy zastrajkował, więc pomysłowi tatusiowie natychmiast skonstruowali na dach szkoły atrapę – księżyc elektryczny.

A o współczesnej od A do A opisanej w książce szkole też nie słyszałam. Dopóki Marcin Przewoźniak jej nie napisał. O Łejerach pt. „Trzy przystanki do teatru”.

I nigdy nie słyszałam o szkole, która bawiąc się przez wiele lat w mały amatorski teatrzyk szkolny, potrafiła stworzyć od fundamentów wspaniały, duży teatr z prawdziwego zdarzenia. Teatr, w którego kamień węgielny wbudowany jest tekst mojej piosenki o teatrze. Łejery są moje od kilkudziesięciu lat i tyle chyba łejerskich scenicznych tekstów i piosenkowych dla nich napisałam.

Oni są moich, a ja ich. Łejerów.

Drabin ci u nas dostatek. Gdyby połączyć wszystkie drabiny w spektaklach Łejerów, to sięgnęlibyśmy nieba. Przypomnijmy kilka: „Pastorałki”, „Romeo i żulia”, „Opera o Kolumbie”, „Pali się!”, „Alicja w krainie czarów”, czy ostatnio spektakl „Drabina, czyli Rock Opera wg Łejera”.

Pamiętam historię z drabinami, która wydarzyła się w słynnym Arteku na Krymie w 1983 roku. Jadąc z Łejerami pociągiem międzynarodowym Warszawa – Moskwa – Jałta, targaliśmy ze sobą wielką starodawną skrzynię, (która do dziś stoi w dużej Łejerni), a w niej rekwizyty i kostiumy do „Romea i żulii”. Okazało się, o zgrozo, że w całym 7 tysięcznym miasteczku nie ma ani jednej drewnianej drabiny! Musieliśmy kombinować z metalowymi drabinkami, by przedstawienie mogło dojść do skutku. W tajemniczych próbach uczestniczyła zaprzyjaźniona z nami delegacja z Grecji. Grecy, wychowani na teatrze antycznym, pięknie wpisali się w tragi-satyrę o Romku i Julce. Zagrali w pantomimie w drugim
planie widowiska, dołączając do zwaśnionych rodzin Kalinowskich i Malinowskich. Nikt z 200 widzów z wielu krajów nie zorientował się, że z Polakami grają Grecy.

Na pożegnanie z nami Grecy przyszli w białych koszulach i czerwonych portkach i spódnicach Jeden z Greków szedł na rękach w czerwonej koszulce i białych spodniach.

Ale najczulej żegnał się z piękną Greczynką nasz Piotrek Gąsowski.

Tak oto teatr może łączyć narody!

Wszystko zaczęło się od harcerstwa, które w dzieciństwie zaspokajało moją potrzebę bycia w gromadzie rówieśników i dowodzenia nimi, dawało możliwość artystycznych popisów – śpiewania, grania i występowania na ogniskach, w skeczach i monologach. Pielęgnowanie tradycji poprzez obrzędy, zwyczaje, symbole, pieśni, uważam za bardzo ważne w życiu dziecięcej gromady.

Gdy zostałem nauczycielem, harcerska metoda pomagała mi w docieraniu do dzieci, dostarczała pomysłów. Zawsze mi się wydawało, że harcerstwo powinno działać tak, jak orkiestra dęta zjawiająca się nagle w trakcie szarego i smutnego dnia, A dzieciaki za nią jak w dym. Moje harcerstwo było dla dzieci taką właśnie „orkiestrą dętą”, wabikiem, który przyciągał radosnym działaniem, wspomnianą obrzędowością, symbolami mającymi magiczny, teatralny klimat, no i piosenką z udziałem akordeonu i gitary.

Moje myślenie o dziecięcym teatrze, o jego wychowawczych i artystycznych walorach, o jego formie i treści, rozpoczęło się właśnie przy ognisku. Gdy jest dobrze przemyślane i przygotowane, oczarowuje bogactwem treści wychowawczych i artystycznych, zmieniając się w swoisty teatr pod gołym niebem. Teatr, którego scenografię stanowią zebrane wokół niego postaci, ściana lasu i tafla jeziora, a głównym reflektorem jest ogień. Takie wydarzenie sprzyja wesołej zabawie i śpiewom, tańcowi i poezji, ale też refleksjom i rozmowom o ważnych sprawach. Ognisko to miejsce, w którym gromada kultywuje swoje zwyczaje, dokonuje obrzędów. Ich uroczysty charakter, staranna reżyseria cementują zespołową więź, pozwalają wychowywać przez emocje, kształtują wrażliwość, wyobraźnię, styl bycia.

W naszej szkole po harcerstwie została forma zwracania się do dorosłych „druhno” i „druhu” (bez względu na funkcję, którą pełnią w szkole) i zajęcia teatralne.

Od lat czerwcowo-lipcową porą – w Łutowcu, Rudence, Świerardowie, Kosarzyskach, Korczakowie, Ogrodzieńcu, a ostatnio w Rogalinku – powracamy z Łejerami do tych harcerskich korzeni, do ognisk i świecznisk, które kończą dzień na naszych chórkowych obozach, nawiązując do działalności drużyny harcerskiej o specjalności artystycznej.

W małej Łejerni, na 100 letnich drzwiach, wisi wielki klucz, który ma 48 lat. Został wykonany przez druha Marka Górkę na pierwszą rocznicę harcerskiego szczepu „Otwartych”. Wanda Chotomska przywiozła nam wtedy niezwykły prezent, piosenkę „Nasze klucze”, które poetycko opisują postawy otwartości zawarte w pomyśle wychowawczym szczepu „Otwartych”.

„Nasze klucze” słowa: Wanda Chotomska, muzyka: Teresa Niewiarowska